Επαναφορά της θανατικής ποινής

Πόσο αξίζει η ανθρώπινη ζωή; Στην ερώτηση αυτή, διατυπωμένη γενικά, δεν υπάρχει απάντηση αν δεν προσδιορισθούν το μέτρο και το κριτήριο βάσει του οποίου γίνεται η κρίση. Αν όμως το ερώτημα τεθεί ως εξής: «Πόσο αξίζει η ζωή ενός δολοφόνου ή ενός βιαστή και δολοφόνου ή ενός ληστή, βιαστή και δολοφόνου;», τότε μπορεί να δοθεί απάντηση.

Ας πάρουμε σαν παράδειγμα την περίπτωση ενός βιαστή και δολοφόνου όπως αυτού που βίασε και σκότωσε τη νεαρή κοπέλα στην Πάρο ή του άλλου που βίασε και έκαψε την άτυχη κοπέλα στην Ξάνθη πριν από μερικές εβδομάδες ή εκείνου που πριν από καιρό μπήκε στο διαμέρισμα μιας ηλικιωμένης γυναίκας και τη βίασε, τη λήστεψε και τη σκότωσε.

Πόσο αξίζει η ζωή ενός τέτοιου εγκληματία για την κοινωνία;

Ενας τέτοιος άνθρωπος είναι πηγή δυστυχίας για όλους. Φέρνει ντροπή και θλίψη στην οικογένειά του, φέρνει τον θάνατο στα θύματά του και τη δυστυχία στις οικογένειές τους, και ακόμη φέρνει στενοχώρια και φόβο στους άλλους ανθρώπους. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να τεθεί το συγκεκριμένο ερώτημα: Πρέπει ένας τέτοιος εγκληματίας να αντιμετωπίζει την ποινή του θανάτου ή είναι αρκετό να δικάζεται και να τιμωρείται με φυλάκιση, έστω, ισόβια;

Σε δύσκολα ζητήματα όπως αυτό, όπου η προδιάθεση, η κρίση και η εμπειρία του καθενός παίζουν σημαντικό ρόλο, δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Πιστεύω όμως ότι η κοινωνία έχει να ωφεληθεί από την επαναφορά της θανατικής ποινής για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, η αποτροπή τέτοιων εγκλημάτων. Αν οι ειδεχθείς δολοφόνοι των παραπάνω περιπτώσεων ήξεραν ότι θα τους περίμενε η κρεμάλα, είναι αμφίβολο αν θα έκαναν αυτά που έκαναν. Λέγεται ότι στις ΗΠΑ υπάρχει ένας άγραφος και μυστικός νόμος σύμφωνα με τον οποίο εκείνος που θα σκοτώσει αστυνομικό θα εκτελεστεί πριν φθάσει στο δικαστήριο. Στις ΗΠΑ σπάνια δολοφονούνται αστυνομικοί. Αν αυτό δεν πείθει, σκεφθείτε την περίπτωση της Σιγκαπούρης όπου η κατοχή ναρκωτικών τιμωρείται με θάνατο και το αποτέλεσμα είναι ότι δεν υπάρχει χρήση ναρκωτικών.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι το λαϊκό αίσθημα και τα αγαπημένα πρόσωπα του θύματος απαιτούν ικανοποίηση. Δεν αποτελεί ικανοποίηση η ισόβια φυλάκιση που σημαίνει ότι σε μερικά χρόνια, έστω 20 ή 25, ο δολοφόνος θα κυκλοφορεί ελεύθερος ανάμεσά μας, απειλώντας νέες αθώες ζωές.

Το άρθρο 7, παρ. 3 του Συντάγματος απαγορεύει τη θανατική ποινή πλην περιπτώσεων εθνικής προδοσίας. Σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε άλλα, π.χ. στο θέμα της ευθύνης υπουργών, στο θέμα του αριθμού των βουλευτών κτλ., η αναθεώρηση είναι αναγκαία.

Δεν νομίζω ότι οι περισσότεροι πολιτικοί νοιάζονται για τον λαό ή για τον περιορισμό της εγκληματικότητας που μαστίζει τη χώρα. Πιστεύω όμως ότι αν στο εγγύς μέλλον ένας δικαστής διαβάσει την «εις θάνατον» ετυμηγορία του δικαστηρίου για ειδεχθείς βιαστές και δολοφόνους, πολλοί Ελληνες θα νιώσουν ανακούφιση και ίσως ευχαρίστηση.

Ο κ. Θ. Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ Κυριακή 20/1/2013